Inhoud
  • Over de Erfgoedmonitor
  • Veelgestelde vragen
Logo van Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
De Erfgoedmonitor
menu
  • Home
  • Onderwerpen
  • Indicatoren
  • Favorieten
  • Data vergelijken
  • Databank
  • Nieuws en Updates
  • Contact
Home > Indicatoren > Archeologisch onderzoek - aantal waarnemingen

Archeologisch onderzoek - aantal waarnemingen

Publicatiedatum: 08 februari 2021 Opslaan in mijn favorieten 

In 2020 werden er 315 archeologische waarnemingen gemeld, 1 meer dan in 2019. De meeste waarnemingen kwamen uit Limburg (117).

  • Groei
  • Provincie
Lijngrafiek die de groei van het aantal archeologische waarnemingen tussen 1900 en 2020 in beeld brengt.
Bekijk gegevens in de databank.
Download gegevens in spreadsheet
Kaart van Nederland met het aantal waarnemingen per provincie in 2020.
Bekijk gegevens in de databank.
Download gegevens in spreadsheet

Bovenstaande grafiek toont het aantal archeologische waarnemingen in Nederland naar het geregistreerde jaar van de vondst en per provincie in 2020. 

Waarnemingen

Een waarneming in Archis is de documentatie van een bepaalde archeologische vondst of vindplaats, op een bepaald moment (datum vondst) en door een bepaalde persoon of instantie (Definitie van waarneming volgens het Archeologisch Basis Register 1992, versie 1.0, II). In tegenstelling tot onderzoeksmeldingen geven waarnemingen niet alleen een beeld van ontwikkelingen in professioneel archeologisch onderzoek. Ook vondsten van individuele personen (bijvoorbeeld amateurarcheologen) of niet-professionele instanties (bijvoorbeeld archeologische verenigingen) zijn vanaf 1992 (deels met terugwerkende kracht) als waarneming ingevoerd in Archis. De vinder registreert de vondsten door middel van een vondstmelding. Deze wordt gecontroleerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Bij goedkeuring wordt de vondstmelding opgewerkt tot een waarneming. Het is niet bekend of alle vondsten bij de RCE worden gemeld.

Piek in aantal waarnemingen in 1985 en 1986

Na de introductie van Archis is aan de hand van gegevens uit de oude papieren archieven (Centraal Archeologisch Archief en Centraal Monumenten Archief) een groot aantal waarnemingen met terugwerkende kracht ingevoerd door medewerkers van de toenmalige Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB). De piek van 3.038 waarnemingen in 1985 en 3.705  in 1986 is het resultaat van archeologisch veldwerk door RAAP Archeologisch Adviesbureau in enkele grote projecten van de landinrichtingsdienst. Vrijwel alle vondsten uit dit veldwerk werden als aparte waarnemingen aangemeld in Archis.

Daling in aantal waarnemingen na 2009

Het aantal waarnemingen varieert maar weinig tussen 1989 en 2009, met een kleine piek van meer dan 2000 waarnemingen in 2005. Na 2009 zet een duidelijke daling in. Het is opvallend dat deze daling van archeologische waarnemingen veel markanter is dan de afname van het aantal archeologische onderzoeken in dezelfde periode.
In 2020 zijn er 315 waarnemingen in Archis gemeld, een meer dan de 314 uit 2019. 2015 blijft met 287 waarnemingen vooralsnog het 'dieptepunt', na de piek van 2005 met 2.144 waarnemingen.
De meeste waarnemingen kwamen in 2020 uit Limburg, 117, een vertienvoudiging van het jaar ervoor (11 in 2019) en meer dan 2 maal zo veel als in Noord-Holland, met 34 waarnemingen de nummer 2 op de lijst.

Bronnen: 

Archeologisch Informatiesysteem (Archis), Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Peildatum: 

31 december 2020

Meetfrequentie: jaarlijks

Verantwoording: 

Aan waarnemingen zijn problemen verbonden ten aanzien van de volledigheid en de betrouwbaarheid van de invoer in Archis. Dit is deels een gevolg van het feit dat een groot deel van de waarnemingen met terugwerkende kracht is ingevoerd op basis van (summiere) papieren gegevens en notities.  Bovendien bestaan er grote verschillen in de wijze waarop de beschrijver en/of invoerder een waarnemingsnummer toekent aan archeologische vondsten/vindplaatsen.  Als voorbeeld: een akker die door de jaren heen talrijke vondsten heeft opgeleverd, kan in het ene geval talrijke waarnemingsnummers bevatten (vondsten hebben per vondstdatum een eigen waarnemingsnummer gekregen) en in het andere geval slechts één waarnemingsnummer (alle vondsten zijn samengenomen en aan deze vondsten één waarnemingsnummer toegekend). Het is duidelijk dat deze verschillen van grote invloed (kunnen) zijn op de data en het beeld van ontwikkelingen in het aantal waarnemingen door de tijd heen.

Waarnemingen die met terugwerkende kracht zijn ingevoerd in Archis I, zijn:

  • gegevens uit de oude papieren archieven CAA en CMA. Deze gegevens zijn tussen 1992-1996 ingevoerd in Archis I.
  • Artikel 41-meldingen die vanaf 1988 als papieren formulieren zijn aangeleverd aan de ROB.
  • gegevens die externe instanties en personen hebben ingevoerd in het programma ARBASE en op diskette hebben aangeleverd bij de ROB.

Lees hier meer over dit onderwerp.

Gerelateerd

Archeologisch onderzoek

  • Archeologisch onderzoek - aantal onderzoeksmeldingen
  • Archeologisch onderzoek - naar type
  • Archeologisch onderzoek - naar uitvoerder
  • Archeologisch onderzoek - regionale spreiding

Blijf op de hoogte

Ontvang jaarlijks de laatste cijfers van Erfgoedmonitor.nl.

Meld je hier aan

Printvriendelijke versieOpslaan in PDF
Delen:Twitter iconFacebook iconLinkedin icon
  • Home
  • Over deze website
  • Privacyverklaring
  • Alle indicatoren
  • Onderwerpen
  • Specials
  • A tot Z lijst
  • Nieuws & updates
  • Nieuwsoverzicht
  • Updates

Contact Informatie

Smallepad 5
3811 MG Amersfoort
(033) 4217 421
routebeschrijving

Postadres
Postbus 1600
3800 BP Amersfoort

Infodesk

Voor inhoudelijke vragen
(033) 4217 456
info@cultureelerfgoed.nl

Volg ons ook op:Twitter iconAbonneer op onze nieuwsbrief