In bovenstaande staafgrafieken is weergegeven hoeveel van de 36 onderzochte bestemmingsplannen verwijzen naar cultuurhistorisch beleid en wetgeving, welke cultuurhistorische waarden benoemd worden en hoeveel gemeenten toelichting geven op de doorwerking van cultuurhistorische waarden in de ruimtelijke ordening.

In een onderzoek door DSP-groep zijn 36 bestemmingsplannen en 12 beheersverordeningen bekeken. Gemeenten zijn verplicht voor hun gehele grondgebied te beschikken over een bestemmingsplan dat niet ouder mag zijn dan 10 jaar. Hierin wordt een bestemming gegeven aan alle gronden in het gebied, evenals regels voor het gebruik van grond en bouwwerken. Gemeenten kunnen echter ook een (beperktere) beheersverordening vaststellen, waarin bestaande situaties worden vastgelegd.

Meeste bestemmingsplannen verwijzen naar Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte

In de meeste bestemmingsplannen (31 van de 36) is een beleidsparagraaf opgenomen die specifiek verwijst naar cultuurhistorisch beleid en wetgeving, maar ook buiten deze paragraaf kan hiernaar verwezen worden. Er wordt het vaakst verwezen naar de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte van het Rijk (31) en de gemeentelijke structuurvisie (30). Het Verdrag van Malta wordt minder genoemd: twee derde van de 36 onderzochte bestemmingsplannen verwijst hiernaar. 

In de 12 bekeken beheersverordeningen wordt het meest verwezen naar de Monumentenwet (10 verordeningen), en het minst naar het Verdrag van Malta (1 verordening).

Vooral aandacht voor archeologische waarden en gebouwd erfgoed

Alle 36 onderzochte bestemmingsplannen bevatten een archeologische paragraaf. In 25 van de 36 plannen is ook een cultuurhistorische paragraaf opgenomen. Hoewel er dus 11 bestemmingsplannen zonder een dergelijke paragraaf zijn, is er slechts één plan dat ook in andere paragrafen geen aandacht besteedt aan cultuurhistorie. De waarden waarnaar het meest verwezen wordt zijn verwachte archeologische waarden (18 plannen), niet-rijksmonumentale archeologische monumenten (15) en niet nader gespecificeerd gebouwd erfgoed (15). Er is minder aandacht voor provinciale landschappen (3) en Nationale Landschappen (1). Begrippen die in de meeste bestemmingsplannen voorkomen zijn archeologie/archeologisch (36), monument (34) en cultuurhistorie (33).

Ook in de bekeken beheersverordeningen worden vooral verwachte archeologische waarden (10) en niet nader gespecificeerd gebouwd erfgoed genoemd (7). In 11 van de 12 verordeningen zijn de begrippen archeologie/archeologisch, monument en cultuurhistorie opgenomen.

Archeologische waarden werken beste door op ruimtelijke ordening

In 33 van de onderzochte 36 bestemmingsplannen wordt in de toelichting op het bestemmingsplan besproken hoe archeologische waarden doorwerken in de ruimtelijke ordening. Van gebouwd erfgoed en beschermde stads- en dorpsgezichten (19) en cultuurlandschappelijke waarden (11) wordt de doorwerking minder vaak toegelicht.

Van de 12 onderzochte beheerverordeningen wordt in 8 ervan de doorwerking van archeologische waarden toegelicht, en in 7 van gebouwd erfgoed en beschermde gezichten. Cultuurlandschappelijke waarden worden nergens genoemd.