Geregistreerde incidenten - gebouwde rijksmonumenten
In de periode 2008-2017 zijn in de Database Incidenten Cultureel Erfgoed (DICE) in totaal 720 incidenten in of bij gebouwde rijksmonumenten geregistreerd. In 2017 werden 38 incidenten geregistreerd, waarvan het merendeel brand.
In bovenstaande grafieken is het totaal aantal in DICE geregistreerde incidenten met betrekking tot gebouwde rijksmonumenten en het aantal meldingen per soort incident voor de periode 2008-2017 weergegeven.
Brand meest voorkomende incident
Brand in of bij een rijksmonument is het meest geregistreerde incidenttype in de periode 2008-2017 (319 van de 467 incidenten, wanneer we de 2013-2015 in DICE geregistreerde aardbevingen buiten beschouwing laten). Het aantal geregistreerde branden ligt per jaar gemiddeld tussen de 30 en de 40, behalve in 2008 (18), 2012 (27) en 2017 (25). De meest voorkomende oorzaken waren in het afgelopen jaar kortsluiting (4 maal), oververhitting (2 maal) en schoorsteenbrand (4 maal). Blikseminslag werd in 2017 eenmaal genoemd als oorzaak van een brand, net als brandstichting en werkzaamheden met open vuur. In 2 gevallen is de brand ontstaan door brandoverslag vanuit de belendende panden. Van 10 van de 25 brandincidenten in 2017 was de oorzaak (nog) niet bekend.
Meeste incidenten betreffen bewoonde gebouwen
Bijna de helft van alle incidenten van 2008 tot 2016 hadden betrekking op een bewoond gebouw (342 van de 708). In 2017 was dit ruim meer dan de helft (27 van de 38 geregistreerde incidenten). In de meeste gevallen ging het om brand. Brand was ook de oorzaak van de 7 incidenten die plaatsvonden bij horeca instellingen gevestigd in een rijksmonument en werd veroorzaakt door oververhitting (2), schoorsteenbrand (1) en brandstichting in het gebouw (1). In 3 gevallen was de oorzaak van de brand onbekend. In kerkelijke gebouwen werden van 2008 tot 2017 relatief veel incidenten geregistreerd (126). 11 hiervan betroffen brand.
Wat gebeurde er nog meer?
Van 2008 tot en met 2017 werd 53 keer melding gemaakt van inbraak of diefstal, waarvan 2 maal in 2017. Een van deze 2 betrof de diefstal van een 14-tal wandtegels (landschap- en bijbeltegels) met monumentale waarde.Instorting van (een deel van) een rijksmonument werd in totaal 23 keer geregistreerd, bij ruim een derde veroorzaakt door storm en/of een vallende tak of boom. Wateroverlast door hevige regenval, verstoppingen of lekkages kwam in de gehele meetperiode 13 keer voor. Deze meldiingen dateren bijna alle uit de laatste vier jaar, waarmee dit type incident lijkt toe te nemen.
‘Ongeluk erfgoed’ kwam in de periode 2008 - 2017 in totaal 29 maal voor. In 2017 ging het hierbij om 3 incidenten, waarbij een auto tegen het rijksmonument (gebouw of hekwerk) aanreed.
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) - Database Incidenten Cultureel Erfgoed (DICE)
31 december 2017
Meetfrequentie: jaarlijks
Meldingen van incidenten komen bij de RCE binnen via verschillende bronnen, zoals het p2000 alarmeringssysteem (brandmeldingen), de media/internet en gemeenten. Het is daarom waarschijnlijk dat de hier gepresenteerde cijfers niet alle erfgoedincidenten die hebben plaatsgevonden volledig dekken. Vermoedelijk is het werkelijke aantal hoger, zoals het aantal schades door aardbevingen.
Het type incident ‘Aardbeving’ wordt sinds 1 januari 2016 niet meer geregistreerd vanwege de registratie van deze gegevens via andere kanalen. Daardoor ligt het aantal incidenten in 2016 en 2017 in vergelijking met 2015 een stuk lager.
Begin 2016 heeft de RCE een eigen incidententeam gebouwd erfgoed opgericht, dat snel in actie kan komen bij incidenten als gevolg van brand, storm of waterschade bij rijksmonumenten. Zo wordt direct contact gelegd met de gemeente waar het incident heeft plaatsgevonden. Het team verzamelt gegevens over het incident waardoor een betrouwbaarder beeld kan worden verkregen over bijvoorbeeld oorzaak, schade en locatie van de brand. Het incidententeam houdt zich ook bezig met advisering over noodmaatregelen, bepaling van het verlies van cultuurhistorische waarden en advisering over mogelijk herstel.
In 2015 heeft een correctie plaatsgevonden op de schadegevallen door aardbevingen, omdat in de invoer dubbelingen waren ontstaan. Hierdoor is het aantal over 2014 afgenomen ten opzichte van het eerder gepubliceerde aantal.
Zie ook: Veilig Erfgoed of lees hier meer over het onderwerp geregistreerde incidenten.
