Musea - per provincie, museumstatus en -categorie
De museumpopulatie in Nederland bestond eind 2018 uit 616 musea. Hiervan waren in totaal 468 geregistreerd, waarvan 27 BIS-instellingen.148 Musea waren (nog) niet geregistreerd. De meeste musea bevonden zich in Noord-Holland (116), Drenthe had met 20 musea het kleinste aantal.* Geschiedenismusea vormden de grootste groep (395), volkenkundige de kleinste (12).
Bovenstaande grafieken geven het aantal musea weer per eind 2018 per provincie, per registratiestatus en per museumcategorie.
Aantal musea 2018
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), de Museumvereniging (MV) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) hebben in 2015 de museumpopulatie herijkt en langs nieuwe criteria gelegd. Bestond de gezamenlijk vastgestelde museumpopulatie bestond eind 2017 nog uit 697 musea, eind 2018 waren dit er nog maar 616. Deze vermindering in aantal is het gevolg van een hernieuwde opschoning van de lijst in 2018, waarbij vooral gelet werd op openingsuren en openstelling (minimaal een half jaar per kalenderjaar en minimaal 3 dagen per week). Van deze in totaal 616 musea waren 468 geregistreerd bij het Museumregister. Hiervan waren 27 BIS musea. 148 waren (nog) ongeregistreerd.
Meeste musea in Noord-Holland
De meeste van de 616 musea bevinden zich in de provincies Noord-Holland (116) en Zuid-Holland (102), vanwege de concentratie van musea in grote steden als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. De provincie Gelderland (95) sluit de top 3 af. Drenthe heeft het kleinste aantal musea (20)*.
Meeste musea hebben geschiedenis als hoofdthema
De totale museumpopulatie is ingedeeld in 5 categorieën en een categorie 'Overig'. Deze indeling wordt gehanteerd door de Museumvereniging (MV) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).
De meeste musea vallen in de categorie 'Geschiedenis' (395), daarna in de categorie 'Kunst' (117), 'Bedrijf en techniek' (59), 'Natuurhistorie'(26) en Volkenkunde (12). Tenslotte gaven 7 musea aan in geen van deze categorieën te passen en zijn samengenomen in de categorie 'Overig'.
Naast bekende en grote musea zoals het Rijksmuseum en museum Het Valkhof, zijn in de categorie 'Geschiedenis' ook veel kleinere streekmusea vertegenwoordigd. De collecties kunnen een breed palet aan onderwerpen bestrijken, maar ook één onderwerp behandelen, zoals een historische figuur of één enkele schilder.
Klein aantal volkenkundige musea
De volkenkundige musea vormen de kleinste categorie (2% van het totaal). Het Afrika museum, het Tropenmuseum en het Rijksmuseum voor Volkenkunde zijn in 2014 gefuseerd tot het Nationaal Museum voor Wereldculturen. Deze 3 musea zijn als aparte musea geregistreerd en daarom ook apart in de populatie opgenomen.
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)
Museumvereniging (MV)
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE)
31 december 2018
Meetfrequentie: jaarlijks
*De provincie Drenthe heeft in deze statistiek het kleinste aantal musea, in werkelijkheid bevindt zich in Flevoland het kleinste aantal. Vanwege de herleidbaarheid van de gegevens door de kleine aantallen en op verzoek van de Museumvereniging zijn daarom de aantallen van de provincie Flevoland bij die van Utrecht gevoegd. De Stichting Museumregister Nederland verricht de registratie van musea in Nederland en houdt de telling van de geregistreerde musea bij in het Museumregister.
Van de ongeregistreerde musea hielden het CBS en de RCE eigen lijsten bij. Eind 2015 hebben zij deze lijsten samengevoegd en het totaal aan nieuwe criteria getoetst. Deze toetsing heeft geleid tot een nieuwe gezamenlijke basislijst van het aantal musea in Nederland. Deze populatie wordt jaarlijks geactualiseerd door de RCE.
Criteria waaraan de niet-geregistreerde musea voldoen:
- Het museum heeft een vaste locatie, is permanent opengesteld en is minimaal 28 weken per jaar en drie of meer dagen per week vrij toegankelijk;
- Het museum heeft geen winstoogmerk, c.q. is ANBI-instelling of Stichting;
- Het museum heeft een eigen collectie en doet onderzoek naar de collectie om kennis hierover te verspreiden;
- Het museum heeft een website of is benaderbaar via verwijzing op een groter platform;
Musea die volgens de strikte regels geen museum zijn, maar wel door het publiek als zodanig worden gezien, gelden als uitzondering en worden meegerekend (de Hermitage in Amsterdam, Kunsthal KADE in Amersfoort , Kunsthal Rotterdam en de Nieuwe- en Oude Kerk in Amsterdam).
CBS, MV en RCE hebben de nieuwe museumlijst zo zorgvuldig mogelijk trachten samen te stellen. Mochten er desondanks musea zijn die menen aan de criteria te voldoen maar zich niet terugzien in de lijst, kunnen dit via e-mail kenbaar maken aan de coördinator Collecties van de Erfgoedmonitor.
De Rijksgesubsidieerde musea en presentatie-instellingen die in de gezamenlijke museumlijst zijn opgenomen vallen onder de zgn. BIS-instellingen, instellingen die worden gesubsidieerd via de Culturele Basisinfrastructuur van de overheid. Op 1 januari 2017 is de laatste subsidieperiode ingegaan die geldt voor vier jaar.
Meer informatie over dit onderwerp, de gehanteerde criteria en de volledige lijst musea inclusief alle gebruikte labels vindt u hier.
