Begin 2014 is door Bureau Berenschot een online enquête uitgevoerd over het functioneren van de herbestemmingsregeling van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW). Er waren 149 respondenten op de 432 uitgestuurde vragenlijsten (35%).

De regeling in het algemeen

Bijna driekwart van de respondenten geeft aan dat het haalbaarheidsonderzoek niet zou zijn uitgevoerd zonder subsidie. Uit de interviewronde blijkt dat initiatiefnemers die de stap alsnog zetten nadat ze zijn afgewezen voor subsidie, kiezen voor een beperkter onderzoek. Daarnaast geven zij aan dat de subsidie een meerwaarde heeft voor het proces. Met de subsidieregeling geeft de rijksoverheid aan herbestemming belangrijk te vinden, waardoor veel betrokkenen bereid zijn om mee te werken. 
Het wordt zeer gewaardeerd dat aanvragen niet alleen voor rijksmonumenten kunnen worden ingediend, maar ook voor provinciale en gemeentelijke monumenten, alsmede voor cultuurhistorisch waardevol vastgoed. Dit is vooral van belang voor complexen waarvan niet alle gebouwen als rijksmonument zijn aangemerkt.

Inhoud van het haalbaarheidsonderzoek

Eén van de sterke punten is volgens de respondenten de ruimte die de regeling biedt om het onderzoek naar eigen inzicht in te richten, zodat maatwerk mogelijk is. Subsidieaanvragers blijken vooral onderzoek te laten verrichten naar de bouwkundige aspecten, de marktvraag, het kostenplaatje en de cultuurhistorische waarde van monumenten. Het uitgevoerde haalbaarheidsonderzoek verschaft volgens de respondenten goed inzicht in de gebruiksmogelijkheden, financiële aspecten en eventuele knelpunten bij herbestemming, maar minder in de behoefte van de markt aan de voorgestelde toekomstige functies van het gebouw.

Tastbare resultaten

In 31% van de gevallen waarvoor in 2011 en 2012 een onderzoek is gesubsidieerd, is inmiddels een herbestemming gerealiseerd of is een stap gezet naar planuitwerking. In nog eens 34% van de gevallen werd verwacht dat die stap op korte termijn zou worden gezet.

Wensen voor de toekomst

Hoewel de regeling overwegend positief wordt beoordeeld, zijn er nog wel wensen. Zo zouden aanvragers graag beter in kunnen spelen op actuele ontwikkelingen in hun proces. Om die reden willen zij bijvoorbeeld dat er meerdere momenten per jaar komen waarop zij een aanvraag kunnen indienen. Daarnaast hebben de aanvragers suggesties aangedragen voor alternatieve selectiecriteria. Ook vindt men dat aanvragers best meer verantwoording mogen afleggen over de verkregen subsidies.

In 2014 zullen de Ministeries OCW en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) met deskundigen uit de sector de uitkomsten van deze evaluatie inzetten om te bepalen op welke wijze het proces van herbestemmen in de toekomst het best ondersteund kan worden. De eerstvolgende indieningstermijn voor de subsidieregeling loopt van 1 oktober tot en met 30 november 2014.

Het volledige evaluatierapport kunt u hiernaast downloaden.