Subsidie voor onderhoud - categorieën en hoogte subsidie
De meeste subsidieverleningen in 2020 betroffen de hoofdcategorie 'kastelen, landhuizen en parken' (536). Over de gehele periode 2006-2020 kreeg de categorie 'boerderijen, molens en bedrijven' de meeste verleningen (5.307)., maar de categorie 'religieuze gebouwen' ontving in deze periode het grootste deel (40,7%) van de totaal verleende subsidie.
In bovenstaande grafieken is het aantal subsidieverleningen voor de verschillende monumenten per categorie per jaar weergegeven, alsmede de toegekende bedragen en het aantal betreffende unieke monumenten binnen de geldstromen 'groen' en 'archeologie'.
Kerkelijke gebouwen ontvangen grootste deel toegekende subsidie
Er kan sinds 2009 subsidie worden aangevraagd voor gebouwen in de categorie 'religieuze gebouwen' en sinds die tijd zijn aanzienlijke subsidiebedragen aan de eigenaren van deze monumenten verleend, De subsidie varieerde van bijna 14 miljoen in 2012 tot meer dan 53 miljoen euro in 2010. In 2020 was dit bijna 27 miljoen. Gemiddeld werd in de periode 2006-2020 in totaal 40,7% van het totale subsidiebudget aan eigenaren van religieuze gebouwen verleend,
De categorie 'kastelen, landhuizen en parken' staat op de tweede plaats wat betreft hoogte van de verleende subsidie. Deze categorie kreeg in de periode 2006-2020 in 2009 met ca. 4,5 miljoen euro de laagste bijdrage en in 2020 met iets meer dan 20 miljoen euro de hoogste bijdrage. Over de gehele periode werd aan deze categorie 21,2% van het gehele subsidiebudget verleend.
'Boerderijen, molens en bedrijven' is de derde categorie die een relatief groot aandeel van het subsidiebudget ontving: 16,2%. In 2010 werd aan deze categorie 1,4 miljoen euro verleend, het laagste bedrag in de periode 2006-2020, in 2018 was dit 23,2 miljoen, het hoogste bedrag in deze periode. In 2020 ontving deze categorie 9,3 miljoen euro onderhoudssubsidie.
Archeologische monumenten
Met ingang van 2011 is binnen het totale jaarlijkse subsidiebudget sprake van een afzonderlijk subsidieplafond voor archeologische monumenten van €800.000. Dit plafond werd in de meetperiode nog nooit behaald. Gemiddeld werd per jaar 218 duizend euro subsidie aan archeologische monumenten verleend. Hoewel in het eerste jaar (2011) iets meer dan een half miljoen aan 249 archeologische monumenten subsidie werd verleend, nam dit aantal in de jaren daarna sterk af, met 2013-2015 als dieptepunt met 7 verleningen per jaar. In 2017 kon voor het eerst een nieuwe aanvraag worden gedaan na de afgeronde eerste 6-jaars subsidieperiode en vanaf dat jaar stijgt het aantal verleningen weer licht (34 in 2017 en 70 in 2018). 2019 zag echter weer een sterke daling naar 12 monumenten. In 2020 ontvingen 21 archeologische monumenten onderhoudssubsidie voor een totaal van 126.852 euro.
Groene monumenten
In 2020 ontvingen 98 groene monumenten in totaal 10.062.851 euro subsidie, ongeveer evenveel als in 2019, het hoogste totaalbedrag in de geschiedenis van de regeling. Gemiddeld ontvingen groene monumenten in de gehele periode 2013-2020 gemiddeld bijna 7,3 miljoen euro per jaar. 729 groene monumenten profiteerden van deze regeling, varierende van 63 in 2016 tot 113 in 2017.
Uitputting jaarlijks budget
In de jaren 2006-2010 werd per jaar minder subsidie gevraagd dan er aan budget beschikbaar was. In de jaren 2011 en 2012 was er sprake van een overvraag van het subsidiebudget. Dat het subsidiebedrag in 2012 toch lager lag dan het beschikbare budget heeft te maken met het feit dat er een apart budget was voor archeologische monumenten waarvoor sprake was van een ondervraag. Daarnaast werden aanvragen verleend op basis van het criterium “laagste begroting eerst”. Daardoor kon het zijn dat het volgende monument dat aan de beurt was, meer subsidie vroeg dan er nog beschikbaar was.Ook in 2013 en 2014 was sprake van een overvraag. De reden dat het berekende subsidiebedrag toch lager lag dan het beschikbare budget zijn hetzelfde als voor de jaren hiervoor beschreven. In 2015 en 2017 was wederom geen sprake van een overvraag en in 2016 was uitsluitend sprake van een overvraag in de categorie groene monumenten.
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) - eigen registratie
30 september 2020
Meetfrequentie: jaarlijks
De Subsidieregeling instandhouding monumenten (Sim) wordt uitgevoerd door de RCE.
De hier vermelde subsidiebedragen hebben betrekking op het subsidiebedrag dat berekend is na beoordeling door de RCE. Dit subsidiebedrag fluctueert over de jaren en hangt samen met het beschikbare subsidiebudget.
De getoonde aantallen en bedragen voor de jaren 2013 t/m 2018 zijn van toepassing op het moment van besluiten over het al dan niet verlenen van subsidie. Mutaties (naar aanleiding van bezwaren, of vanwege wisseling van eigenaar) in een later stadium zijn niet in deze indicator verwerkt.
In 2009 en 2010 steeg het jaarlijkse subsidiebudget naar respectievelijk 53 en 69 miljoen euro en werd voor 50 en 68 miljoen aan subsidie verleend. In 2011 en 2012 was een budget van 58 en 50 miljoen euro beschikbaar en werd voor 58 en 49 miljoen euro aan subsidie verleend. In de jaren 2011 en 2012 was er sprake van een overvraag van het subsidiebudget. Dat het subsidiebedrag in 2012 toch lager lag dan het beschikbare budget heeft te maken met het feit dat er een apart budget was voor archeologische monumenten waarvoor sprake was van een ondervraag. Daarnaast werden aanvragen verleend op basis van het criterium “laagste begroting eerst”. Daardoor kon het zijn dat het volgende monument dat aan de beurt was, meer subsidie vroeg dan er nog beschikbaar was.
In 2013 was 48,5 miljoen euro beschikbaar voor instandhoudingssubsidie en werd voor 48 miljoen euro aan subsidie verleend, in 2014 steeg het budget naar 50,5 miljoen euro en werd voor 50 miljoen aan subsidie verleend. Ook in 2013 en 2014 was sprake van een overvraag. De reden dat het berekende subsidiebedrag toch lager lag dan het beschikbare budget zijn hetzelfde als voor de jaren die hierboven zijn beschreven. In 2015 was 50,5 miljoen euro beschikbaar en werd voor 47 miljoen euro aan subsidie verleend. Er was in dat jaar geen sprake van een overvraag. In 2016 was 75,9 miljoen euro subsidie beschikbaar voor instandhouding van rijksmonumenten, waarvan eenmalig 20 miljoen expliciet voor grote gebouwde monumenten. In dit jaar is 54,4 miljoen euro aan subsidie verleend. Er was in 2016 sprake van een overvraag in de categorie groene monumenten. In 2017 was 59,2 miljoen beschikbaar en werd voor 49,7 miljoen euro aan subsidie verleend.
Eigenaren van groene monumenten kunnen sinds 2010 instandhoudingssubsidie aanvragen. In het monumentenregister vormen deze monumenten echter geen aparte categorie. Dit zorgt ervoor dat het lastig is om deze categorie monumenten zuiver te onderscheiden in de subsidiegegevens. Vanaf 2013 is er binnen het totale jaarlijkse subsidiebudget een apart subsidieplafond voor groene monumenten van 5 miljoen euro. Vanaf dat moment is het wel mogelijk om het aantal deelnemende groene monumenten zuiver in beeld te brengen.
Zie voor meer informatie over dit onderwerp de pagina Subsidieregeling instandhouding rijksmonumenten (Sim, voorheen Brim).