Erfgoedmonitor
De Erfgoedmonitor
Home > Onderwerpen > Funding

Funding

Foto van een willekeurig aantal euro-muntstukken

Een groot aantal fondsen en fonds-gerelateerde organisaties ondersteunen de museumsector in Nederland. Naast de overheid en commerciële sponsors zijn zij belangrijke financiers van museumactiviteiten.

Vier grote cultuurfondsen

De belangrijkste cultuurfondsen voor musea zijn: het Mondriaan Fonds, het VSB Fonds, het Prins Bernhard Cultuurfonds en het SNS Reaal Fonds. Voor aankopen, tentoonstellingen en restauraties doen musea regelmatig een beroep op deze organisaties. Ook educatieve projecten en interactieve applicaties voor musea worden door deze fondsen gesubsidieerd.

Andere belangrijke financiers

Behalve van bovenstaande cultuurfondsen ontvangen musea ook bijdragen van de Vereniging Rembrandt (specifiek voor aankopen), de Bank Giro Loterij, of van kleinere (lokale) fondsen.
De Vereniging Rembrandt is een vereniging van 11.000 leden die als hoofddoel heeft om museale kunstaankopen mogelijk te maken door middel van een financiële bijdrage. De Bank Giro Loterij is een loterij die 50% van de inleg schenkt aan musea in Nederland.
De kleinere (lokale) fondsen en de commerciële sponsors die in de cultuursector actief zijn, zullen hier verder niet worden besproken.

Nationaal Aankoopfonds

Het Nationaal Aankoopfonds of Museaal Aankoopfonds is een fonds dat is ingesteld bij de Wet van 28 januari 1999 (Staatsblad 1999, nr 67). Overeenkomstig artikel 4 heeft de minister van OCW de bevoegdheid om, met instemming van de minister van Financiën een reserve aan te houden ten behoeve van een museaal aankoopfonds. In de praktijk wordt het fonds gebruikt voor museale aankopen van nationaal belang, voor (spoed) aankopen van objecten die voorkomen op de lijst behorende bij de Wet Behoud Cultuurbezit (WBC) en als dekking voor de indemniteitsregeling. Financiën beheert het Fonds en OCW beslist over de besteding. Het Nationaal Aankoopfonds is zodanig uitgeput dat het in 2016 feitelijk is gesloten voor ondersteuning van museale aankopen. In geval van WBC beschermde werken zal de financiering per geval worden bezien.

Crowdfunding

Voor het financieren van specifieke activiteiten maken musea ook gebruik van crowdfunding. Crowdfunding is het financieren van een project via kleine bedragen die door een (grote) groep mensen worden gedoneerd. Door de toegankelijkheid van internet zijn supporters van ideeën en projecten steeds gemakkelijker te bereiken en te interesseren voor een financiële bijdrage. Dit proces verloopt meestal via een online platform of website.
Het is een manier om het publiek bij een project te betrekken en kan een toetssteen zijn voor maatschappelijke relevantie. Crowdfunding valt niet onder de vergunningsplicht van de AFM en evenmin onder het toezicht van de Nederlandse Bank.

Indicatoren bij dit onderwerp

Funding - aankoopsubsidies cultuurfondsen

Van de vier grote cultuurfondsen in Nederland verstrekte het Mondriaan Fonds in de periode 2009-2018 de hoogste bijdragen voor aankopen door musea: gemiddeld € 3.687.205 per jaar. Het SNS Reaal Fonds verleent sinds 2014 geen aankoopsubsidies meer. Sinds 2017 verschaf ook het VSB fonds geen aankoopsubsidies meer.

Staafgrafiek die het bedrag aan verstrekte aankoopsubsidies van de cultuurfondsen weergeeft tussen 2009 en 2018.

Lees meer

Funding - Vereniging Rembrandt

Van 2009 tot 2018 steeg de bijdrage die de Vereniging Rembrandt de musea ter beschikking stelde voor aankopen van 1,4 miljoen naar 4,1 miljoen euro. In 2018 lag de bijdrage lager met 3,7 miljoen. In 2014 werd de meeste steun verleend (7,4 miljoen euro en 40 gehonoreerde aanvragen).

Staafgrafiek met de financiële bijdragen aan museale aankopen van de Vereniging Rembrandt tussen 2009 en 2018.

Lees meer

Crowdfunding - erfgoedbrede campagnes

Van de € 449.453 die in 2019 met 21 succesvolle crowdfundingcampagnes voor cultureel erfgoed werd opgehaald was € 398.932 (88,5%) voor roerend erfgoed (15 campagnes). De overige € 50.521 was voor monumenten (6 campagnes).

Staafgrafiek met aantal succesvolle crowdfundingscampagnes per vakgebier 2014-2019

Lees meer

Crowdfunding - roerend erfgoed

Van de bijna 449.453 euro die de erfgoedsector in 2019 middels succesvolle crowdfundingcampagnes ophaalde, was in totaal € 398.932 (88,7%) voor roerend erfgoed. € 397.832 (99,7%) hiervan was voor museale campagnes.

Lijngrafiek met het aantal succesvolle campagnes voor roerend erfgoed van 2014-2019

Lees meer

Funding - BankGiro Loterij

Het totaalbedrag dat de BankGiro Loterij (BGL) de afgelopen jaren aan de Rijksgesubsidieerde (BIS) musea ter beschikking stelde fluctueerde in de jaren 2008 - 2018 tussen ruim € 12,5 miljoen (2009) tot ca. € 18 miljoen (2012). Het bedrag dat werd geschonken aan andere musea fluctueerde tussen de € 10,5 miljoen (2010) en ruim € 17,8 miljoen (2017). Het totaal aantal bijdragen aan musea is toegenomen van 42 in 2008 tot 117 in 2018.

Staafgrafiek van de financiële bijdragen van de BankGiro Loterij aan musea en overige cultuurinstellingen tussen 2008 en 2018.

Lees meer

Funding - Nationaal Aankoopfonds

Er is tussen 1999 en 2017 in totaal 25 keer een beroep gedaan op het Nationaal Aankoopfonds. Het aantal aankopen per jaar varieerde hierbij van 1 tot 6. Ook het totale aankoopbedrag per jaar varieerde sterk, van € 100.000 in 2010 tot € 30 miljoen in 2015.

Staafgrafiek die het aantal aankopen dat het Nationaal Aankoopfonds tussen 1999 en 2017 heeft ondersteund.

Lees meer

Gerelateerd nieuws

Fragment uit video op de wbsite van het Westfries Museum

Westfries Museum wil teruggevonden schilderijen restaureren via crowdfunding

10 oktober 2016